Diyarbakır da şehrin kendisi mi yoksa tarihi mi daha ilginç karar veremedik. Diyarbakır tam bir ilkler şehriymiş meğer. Ergani bölgesinde Dünya’da ilk yerleşik hayata geçenlere ait yaşam kalıntıları bulunan Diyarbakır’ın tarihi M.Ö. 7500lü yıllara dayanıyor. İşte Diyarbakır hakkında az ya da hiç bilinmeyen bilgiler;
1- Türkiye’nin doğusundaki en kalabalık metropol.
2- Dünya’nın ilk robotu El-Cezeri tarafından burada üretilmiş. Bedi’ûz-Zaman Ebû’l İzz El Cezerî; M. 1153-1233 (548-630) yılları arasında yukarı Mezopotamya’nın Cezire (Cizre) bölgesinde Diyarbakır Sultanı emrinde yaşamış.
3- Ergani bölgesinde Dünya’da ilk yerleşik hayata geçildiğine dair buluntular varmış.
4- Diyarbakır Ulu Camii Anadolu’da ibadete açılan ilk camii özelliği taşıyor.
5- Diyarbakır Ulu Camii, İslam aleminin 5. Harem-i Şerifi olarak kabul edilmektedir.
6- Dünyada ceylan derisine elle yazılan tek tevrat Diyarbakır’da bulunuyor.
7- Diyarbakır, Mekke ve Medine’den sonra en çok Peygamber ve Sahabe kabirleri bulunduran mübarek bir şehir.
8- Anadoluda İslamiyetle tanışan ilk şehir Diyarbakır’ dır.
9- Kabe’ nin ilk ipek örtüsü Diyarbakır da Hasanpaşa hanında dokunmuştur.
10- Türkiyede Hz. İsa nın konuştuğu dil olan Aramiceyle ibadet edilen tek kilise Diyarbakır’dadır.
11- Yahudi inancına göre Kudüs ten sonra ikinci kutsal kent olan Kalne kenti Diyarbakır’ dır.
12- Hz. Süleyman camii dünyada bahçesinde 27 sahabe bulunduran tek camiidir.
13- Çin seddinden sonra en uzun surlar Diyarbakır surlarıdır.
14- Silvan ilçesindeki Malabadi Köprüsü dünya taş köprüleri içinde kemeri en geniş olandır.
15- Diyarbakır Kalesi dünyanın en büyük kalesidir.
16- Anadolunun ilk üniversitesi olarak kabul edilen Mesudiye Medresesi de Diyarbakır’da bulunmaktadır.
17- Peygamber Efendimizin Miraca çıktığı vakit Diyarbakır halkı için dua ettiği rivayet edilir.
18- Yunus Aleyhisselam bir süre Diyarbakır da bulunmuş ve Diyarbakır halkı için dua ettiği rivayet edilir.
19- Kuran-ı Kerimde Kehf suresi 17. ayette geçen Eshab-ı Kehf mağarası Diyarbakır Lice dedir.
20- Diyarbakır’ da 9 peygamber kabri bulunmaktadır.
21- Diyarbakır’ da 3 peygamber makamı bulunmaktadır.
22- Diyarbakır’ da 541 sahabe yaşamıştır Sahabelerin kabirlerinin 40’a yakının kabirleri bellidir.
Şimdi gelin hep birlikte bu güzel şehrimizi keşfetmeye başlayalım.
DİYARBAKIR’ A ULAŞIM: DİYARBAKIR’ A NASIL GİDİLİR?
Havayolu: Uçak ile Diyarbakır Havalimanı’na ulaştıktan sonra taksi ya da toplu taşıma ile 15-20 dk’lık bir sürede şehir merkezine ulaşabilirsiniz. Diyarbakır Havaalanı ayrıca diğer şehirlere gitmek açısından da çok ideal bir konumda bulunuyor ve havaalanında araç kiralama ofisleri yer alıyor.
Tren ile: Ankara’dan hareket eden Güney Kurtalan Ekspresi ile Diyarbakır’a 24 saat süren bir yolculuk sonrasında ulaşmanız mümkün. Bizim de tercih ettiğimiz yöntem olan bu tren yolculuğu ile ilgili tüm detayları blog yazımızdan buraya tıklayarak inceleyebilirsiniz.
Biz Ankara’dan tren ile Diyarbakır’a gidip, dönüşte Diyarbakır’dan uçak ile yine Ankara’ya döndük ancak seyahatini İstanbul’dan planlayanlar için önerimiz Ankara’ya hızlı tren ile ulaştıktan sonra yine tren ile Diyarbakır’a gitmeleri ve dönüş için de direkt İstanbul uçuşu tercih etmeleri. Bu şekilde Ankara’da otoparkta bekleyen bir aracın stresinden uzak keyifli bir tatil yapabilirsiniz.
Diyarbakır’da araç kiralamaya gerek yok. Zaten gezilecek yerler birbirine çok yakın..
Diyarbakır’da hava durumunu kontrol edip gezinizi planlayın deriz.. Ocak ayında biz montluyduk.. Baharda giderseniz özellikle araca hiç gerek kalmayacaktır..
DİYARBAKIR ŞEHİR İÇİ ULAŞIM
Diyarbakır’da gezilmesi görülmesi gereken tüm tarihi yapılar birbirine çok yakın ve yürüyerek kolay ulaşılabilir konumda. Sadece Ongözlü köprü, Hevsel bahçeleri için taksi kullanmanız gerekebilir ancak kondisyonunuz tam ve hava şartları da elverişli ise buraya bile yürüyerek gidebilirsiniz.
Şehir içinde araç kiralamanıza gerek kalmayacak ancak Diyarbakır’dan sonra diğer şehirlere gitmek üzerine bir plan yaptıysanız tabii ki toplu taşıma yerine havalimanından araç kiralamanızı öneririz.
DİYARBAKIR’ DA KONAKLAMA: DİYARBAKIR’ DA NEREDE KALINIR?
Diyarbakır’da konaklama için eski şehir merkezi olarak geçen sur içi bölgesini tercih etmelisiniz. Bz Amida Butik otel adında çok temiz ve şık bir otelde konakladık. Fiyat performans açısından oldukça uygun olan bu otel hem konum itibariyle hem de olanakları açısından oldukça keyifliydi.
DİYARBAKIR’ DA KESİNLİKLE YAPILMASI GEREKENLER?
- Karnınızı tıka basa doldurun zira Diyarbakır’da aç kalmanız imkansız.
- Buraya kadar gelmişken zamanınız varsa GAP turu yapın.
DİYARBAKIR’ DA NE YENİR? NE İÇİLİR?
Diyarbakır denince akla ilk gelen karpuz tabii ki ama burada bizim için alışık olmadığımız farklı tatlar da varmış. Yöresel Diyarbakır yemekleri ve mekan önerileri listesi:
Yöresel et yemeklerinden: Meftune, cartlak kebabı (ciğer kebabı), ayvalı kavurma, kaburga dolması, mumbar, nardanaşı. Nerede yenir diyenler için öneriler ise: Fırın-ci Diyarbakır, Paçası Fazıl Usta, Meşhur Kebapçı Hacı Halid, Diyarbakır Lahmacun Merkezi, Nasır Usta Adana Kebapçısı ve Umut Ciğercisi.
Deneyebileceğiniz diğer yöresel tatlar ise: Duvaklı pilav, patlıcan dizme, habenisk ve mahlepli Diyarbakır çöreği.
Diyarbakır burma kadayıf & baklava için önerilerimiz ise ; Kadayıfçı Hacı Levent, Kadayıfçı Saim Usta, Meşhur Kadayıfçı Sıtkı Usta.
DİYARBAKIR’ DA ALIŞVERİŞ: DİYARBAKIR‘ DAN NE ALINIR?
Diyarbakır’dan ne alınır derseniz ilk aklımıza gelenler, çanak çömlek, bakır dekoratif ürünler, el dokuma kilim-halı, baharatlar, kırma yeşil zeytin, burma kadayıf ve örgü peynir. Özellikle peynirciler çarşısı ve sur içi bölgesinde yer alan dükkanları tercih edebileceğiniz gibi AVM’leri de ziaret edebilirsiniz.
DİYARBAKIR‘ DA NEREDE ALIŞVERİŞ YAPILIR?
Diyarbakır’da sur içi bölgesinde yer alan bakırcılar çarşısı, peynirciler çarşısı geleneksel alışveriş için ideal ve birbirine yakın noktalar.
DİYARBAKIR ŞEHİR TURU
Tarihi M.Ö. 7500lü yıllara dayanana Diyarbakır’da gezilecek yerler bir tarafında surlarla çevrili şehrin tarihi bölgesinde bulunuyor. Ve hepsinin konumu birbirine yakın. 1 tam günde Diyarbakır şehir merkezini kolaylıkla gezebiliyorsunuz. İşte bizim gözümüzden Diyarbakır’da görülmesi gereken yerler:
Diyarbakır (Arkeoloji) Müzesi, Ziya Gökalp Müze Evi, Gazi Köşkü müze evi, Cahit Sıtkı Tarancı Müze Evi, Ahmed Arif Müze ve Sanat Evi, Diyarbakır Kalesi, Diyarbakır Ulu Camii, Behram Paşa Camii, Dört Ayaklı Minare, Meryem Ana Süryani Kadim Kilisesi, Hasan Paşa Hanı, Sülüklü Han, Sipahiler Çarşısı, Mesudiye Medresesi…
Diyarbakır şehir merkezine araç ile gidilecek mesafede olanlar ise: Hevsel Bahçesi, Dicle Köprüsü, Malabadi Köprüsü, Deliller Hanı, Gazi Köşkü, Asur Kalesi
DİYARBAKIR ŞEHİR İÇİ GEZİLECEK YERLER 1. GÜN ROTA: https://goo.gl/maps/etfMZBeienrzSivB8
DİYARBAKIR ŞEHİR İÇİ GEZİLECEK YERLER 2. GÜN ROTA: https://goo.gl/maps/pPnsHGf2MPsQnswi9
Diyarbakır Surları : M.Ö. 349 yılında Bizanslılar tarafından yenilendiği biliniyor ama ne zaman yapıldığına dair kesin bilgi yok. Önemi Çin Seddinden sonra en uzun sur olması. Dünya’nın en sağlam ve en eski surlarından. 19. yüzyıla kadaar şehir surların içinde kalmış
Cemil Paşa Konağı: Osmanlı valisi Ahmet Cemil Paşa tarafından 1988-1902 yılları arasında yatırılmış. Diyarbakır’a özgü kesme bzalt taşı bu evde de kullanılmış.
Diyarbakır Ulu Camii: 639 yılında yapıldığı düşünülen Ulu Camii, Dünya’nın en eski camiilerinden, Anadolu’nun ise en eski camiisi olarak biliniyor. Martoma Kilisesi’nden camiiye çevrilmiş. 5. Harem-i şerifmiş. Bu demek oluyor ki eğer Kabeye bir şey olrsa İslam dünyasının merkezi olması planlanan 4. yermiş. Kiliseden çevrildiği için minaresi kare şeklinde olduğu göze hemen çarpıyor. Diğer bir özelliği ise El Cezeri’nin yaptığı güneş saatine ev sahiliği yapması
Hasan Paşa Hanı: Kahvaltı için mola yeri olan iki katlı vlulu han, 1573 yılında Osmanlı Valisi Vezirzade Hasan paşa tarafından yaptırılmış. Diğer dikkat çekici özelliği ise Kabe’nin il ie örtüsü burada dokunmuş.
Diyarbakır Kültür Evi: Diyarbakır a özgü türkü ve yemekleri tadabileceğiniz yer. Giriş ücretsiz
Diyarbakır Kalesi: İç kale ve dış kale olmak üzere 2 bölüden oluşuyor. Urfa Kapısı, Dağ Kapı, Mardin Kapı ve Yeni Kapı olmak üzere dört ana girişi var. İç Kale Müze Kompleksi: Kalenin içerisinde müzelerin olduğu Diyarbakır’ın ilk yerleşim alanı 2005 yılında başlatılan restorasyon çalışmaları ile müze kompleksi haline gelmiş. Diyarbakır Arkeoloji Müzesi: Diyarbakır Kalesi’ni içinde yer alıyor. Körtik Tepe’ten çıkan kalıntılar sergileniyor. (Giriş ücreti 12.5TL) San George Kilisesi ise sanat galerisi olarak kullanılıyor.
Şeyh Mutahhar Camii ve Dört Ayaklı Minare: 1500 yılında Akkoyunlu Kasım Bey tarafından yaptırılmışAnadolu’da ki tek 4 ayaklı miareAltından yedi defa geçince dilekler kabul oluyormuş.
Mar Petyun Keldani Kilisesi: Şeyh Mutahhar Camii yakınında yer alıyor. 4. yüzyılda yapıldığı tahmin edilen kilise birkaç kez yıkılıp tekrar yapılmış. Yapımında bazalt taşı kullanılmış kilisesinin günümüzdeki yapısı 17. yüzyılda yapıldığı düşünülüyor.
Sülüklü Han: Açık hava kahvesi olarak kullanılıyor.
Mesudiye Medresesi: Anadolu’nun ilk medresesi
Cahit Sıktı Tarancı Müzesi: Yine Diyarbakırlı ünlü şairin doğup büyüdüğü konak, 1974 yılından bu yana şairin kişisel eşyalarının sergilendiği müze. Giriş ücretsiz.
Ziya Gökap Müzesi: 1876 yılında ünlü şairin doğduğu ev şaire ait kişisel eşyalar sergileniyor. Giriş ücreti 12.5TL
Ahmed Arif Müze ve Sanat Evi: Diyarbakırlı ünlü şairin anısına adanmış 120 yıllık konakta Ahmed Arif’in kişilsel eşyaları sergileniyor.
İskender Paşa Konağı: 400 yıllık çınarın da avlusunda yer aldığı 1551 yılında yapılan konutta serme kahvaltı da var.
Behram Paşa Camii: 13. yüzyılda Osmanlı Valisi Behram Paşa tarafından yaptırılmış. Diyarbakır taş ustalığının örneklerinden gösterilen camiinin mimarisinde sadece kesme taş kullanılmış.
Sipahiler Çarşısı: Ulu Camii’nin arkasında yer alıyor. Geçmişte ticaretin yoğun olarak yapıldığı çarşı şimdilerde daha çok turistik amaçlı ziyaret ediliyor.
Surp Giragos Ermeni Kilisesi: Ortadoğu’daki en büyük Ermeni kilisesi.
Nebi Camii: Evliya Çelebi’nin Seyahatname’sinde adı geçen camiideki kitabelerin çoğu Hz. Muhammed’ten bahsettiği için Peygamber Camii de denir.
Latifiye Medresesi: Kurşunlu Camii’nin avlusunda yer alıyor
Süryani Meryem Ana Kadim Kilisesi: Esiden güneş tapınağı olarak kullanılan bir mabedim üzerine yapıldı düşünülen kilise, Diyarbakır’da yaşayan Süryani cemiyetine aittir.
Diyarbakır Şehir Merkezi’nde Olmayan Gezilecek Yerler
Malabadi Köprüsü: Sur ilçesinde yer alıyor. Dünya’daki en geniş kemerli taş köprü Batman Çayı üzerinde yer alıyor.
Ongözlü Köprü: (Silvan Köprüsü, Mervani Köprüsü, Dicle Köprüsü): Sur ilçesinde yer alıyor.6. yüzyılda I. Anastisias tarafından yapıldığı düşünülüyor.
Deliler Hanı (Evidence Han): Sur ilçesinde yer alıyor.
Hevsel Bahçeleri: Sur ilçesinde yer alan bahçeler, Mezopotamya’nın bilinen en eski tahıl ambarıymış, 8 bin yıllık tarihi var.. 2015’te UNESCO Dünya Mirasları Listesi’ne alınmış.
Fiskaya Cam Teras: Günde 500 kişiyi ağırlayabilen cam teras Fiskaya bölgesinde yer alıyor. Buradan Hevsel Bahçeleri ve daha birçok yapı izlenebiliyor.
Asur Kalesi: Eğil ilçesinde yer alıyor
Körtik Tepe: Bismil ilçesinde yer alıyor.
Gazi Köşkü: Yenişehir ilçesinde yer alıyor.
DİYARBAKIR YAKININDA GEZİLEBİLECEK DİĞER YERLER: ALTERNATİF TURLAR
Diyarbakır havaalanı bir çok ilimize seyahat edebileceğiniz ideal bir lokasyonda yer alıyor. Özellikle GAP turu yapacakların Diyarbakır başlangıç- bitişli bir rota yapmalarını öneririz.
GAP turu için önerilerimizi buradaki linke tıklayarak okumanızı öneririz.
DİYARBAKIR GEZİ NOTLARI
Ören yerlerinin güncel ücretlerini görmek için tıklayın