Bursa’nın Yıldırım ilçesine bağlı Cumalıkızık köyü aslında Kınalıkar dizisi ile adını duyurmaya başladı. Dizi 2002-2004 yılları arasında televizyondaydı ama Cumalıkızık asıl çıkışını sanırım son 5 senede yaptı. Bir diğer popülerleştikten sonra dikkatimizi çeken köylerden. Tarihi yapısı ve dokusunu görmek için değil, burada bi köy varmış instagramda gördüm diye gidiyoruz ya çok fena..
Neyse konuyu dağıtalım ve gelelim bu minik ama Dünyalar güzeli köye ve neden gidilmesi gerektiğine..
Renkli evleri, kaldırımsız, dar ve taştan sokakları ve resmen el değmemiş tarihi dokusu ile Cumalıkızık 1300lü yıllarda kızıklar tarafından kurulmuş.
Cumalıkızık ismi nereden geliyor?
Peki ‘kızık’? ‘Kızık’ın kelime anlamı: konar göçer Yörük Türkmenlerden demek. 13. yüzyılda Moğollardan kaçan Yörük Türkmenler sadece Mezopotamya coğrafyasına değil, Anadolu’ya da yerleşmiş. Bu Türkmenlerin büyük bölümü Anadolu’nun Selçuklu tarafından fethedildiğinde Anadolu’ya yerleşmeye başlamışlar. 1303 yılında Osman Bey’in Dimboz zaferi ardından savaş gamineti olarak Bursa’yı da içine alan geniş bir toprak elde edilmiş ve bir kısmı Bursa’ya yerleşmiş. Zamanla ticaretle uğraşmışlar. iki kısımdan oluşan adı ile ilgili rivayetler var:
Cumalı için: Bursa’nın fethinden sonra ilk cuma namazının burada kılınmış olması ve ilkin Camilikızık iken sonraları Cumalıkızık’a dönüşmesi. Bir diğeri bu köye insanlar Cuma namazından dolayı geldiği için Cumalıkızık deniyor olması.
Kızık için: Uludağ’ın vadisinde sıkışan konumlarından dolayı kısık denmiş ve zamanla değişerek kızık diye anılmaları..
Kayıtlarda Cumalıkızık’a Ortakızık da dendiğine ulaşılmış. Aslında diğer kızık köyleri arasındaki konumunda dolayı bu adı alması mantıklı görünüyor.
Kayıtlara göre bir zamanlar 14 tane ‘kızık’ köyü varmış. Ama çoğu özellikle Kurtuluş Savaşı sonrasında yok olmuş.. Günümüze 5 kızık köyü varlığını sürdürüyor. (Fidyelikızık, Derekızık, Hamamlıkızık, Değirmenlikızık) Aralarından neredeyse yok denecek hasarla sıyrılan Cumalıkızık olmuş..
1980’de Anıtlar Yüksek Kurulunca koruma altına alınan Cumalıkızık, 2014’te UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne girmiş.
Toplam 270 tane ev var. 180 tanesi kullanılıyormuş. Yığma taş moloz karışımı, kerpiç ve aralarına ağaçtan yapılmış evler çok iyi korunmuş.. Cumbalı, yüksek pencereli ve avlulu klasik Osmanlı köy evi örnekleri ile sanki dönem filmi seti..
Cumalıkızık’a nasıl gidilir?
Araç ile: İstanbul’a yaklaşık 146 km uzaklıktaki Cumalıkızık’a araç ile gidiyorsanız Osmangazi Köprüsü’nden yaklaşık 2 saat sonra oradasınız. Otoyol ücretini öğrenmek için tıklayın
Cumalıkızık İlkokulu’nun bahçesi otopark olarak kullanılıyor.
Feribot ile: Aracınızla Beşiktaş, Yenikapı’dan İDO (https://www.ido.com.tr/) ya da Eminönü, Mudanya, Marmara Adası’ından BUDO ile geçebilirsiniz. Detaylı bilgi ve bilet almak için tıklayın
Otobüs ile: Bursa’dan 38 numaralı otobüs (40dk ), Mudanya İDO iskelesinden birçok otobüs hattı var.
Cumalıkızık’tan Alınacak Hediyelik Eşyalar: Ahududu, kestane, çeşitli taze mevsim meyveleri, ev yapımı salça, ekmek
Cumalıkızık Konaklama Yerleri: Bizce Bursa’dan günübirlik gidin ve burada kalmayın. Çünkü pahalı. Ama illa ki kalacağım derseniz Yeşil Butik Otel’de geceliği 2 kişi 123TL’ye yerler var mesela. Ama off sezonda. Siz yine de bu siteyi bi ziyaret edin.
Cumalıkızık’a hangi mevsimde gitmeli? Her mevsimin ayrı güzelliği var. Her mevsim olur.. Ulaşım açısından yolları gayet iyi. Köyün içi de taş yollardan olduğu çin öyle yağmurda dert olmaz gibi.. Sadece bayram ve haftasonuna denk getirmeyin yeter. Yoksa koşturmalı ve bol kalabalıklı olur Cumalıkızk geziniz..
Gelelim sadede. Sadece şehir dışından turistleri değil yerel turistlerin yani Bursalılar’ında kahvaltı mekanı olduğu için hava güneşliyse hele bir de hafta sonu ise çok kalabalık, erken gitmeli. Ya da gitmemeli..
Yani asıl soru: Cumalıkızık’a gitmeye değer mi? Bizce sadece Cumalıkızık için yola çıkmayın. kombine bi tur haline getirin. Çünkü sadece Cumalıkızık için onca yolu tepmeye değmez. O zaman Cumalıkızık turu nasıl olmalı?
- Uluslararası Cumalıkızık Şenliği nam-ı diğer Ahududu Şenliği: Haziran aylarında düzenlenen şenlik, festival havasında geçiyormuş. Festivali bahane edebilirsiniz.
- Bursa şehir merkezine yaklaşık 14 km uzaklıkta. Bursa’da Bursa tarihi yerleri gezip, Cumalıkızık’a uğrayabilirsiniz.
- Cumalıkızık Uludağ teleferiklere 10 km uzaklığında. Kayak yapak için Uludağ’a gittiğinizde Cumalıkızık’ı gezmek neden olmasın?
- İskender yemek. Bu başlı başına bir neden olabilir mesela!
- Görükle bizim çok sevdiğimiz Nilüfer Belediyesi’ne bağlı Bursa’nın köyü. Orada Nazım Hikmet Kültür Merkezi’nde oyun seyredebilirsiniz. Çok güzel işler çıkarıyorlar. Bir de gece hayat da var. Kafeleri pubları ile küçük İstanbul sanki.. Giderseniz bi kokoreççi vardı, gidin diyoruz o kadar. Adını bulup yazıcağız..
- Mudanya’ya 40 km uzaklıktaysa neden Mudanya Cumalıkızk olmasın
- 64 km uzaklıktaki Gölyazı ve Uluabat Gölü başlı başına bir sebep olabilir
- Mudanya’ya bağlı Tirilye Köyü Cumalıkızık’a yaklaşık 51 km uzaklıkta
- Kahvaltı için birçok alternatif var. Hepsi birbirinin muadili. Şurası demiyoruz. İçinize sinen bir yerde kahvaltı yapın. Mesela biz Cin Aralığı’ndaki izdahamdan kendimizi hemen yanındaki avluya attık. İşletmecileri samimi insanlardı, aklımızda yokken kahvaltımızı orada yaptık. Memnun da kaldık..
- Saitabat Şelalesi: Cumalıkızık’a 13.5km uzaklıkta, Kestel’e bağlı şelaleyi de bu rotaya ekleyebilirsiniz.
Cumalıkızık Gezilecek Yerler
Cumalıkızk gezisi yürüyüş rotası için tıklayın
Tarihi Çınar: Cumalıkızık Meydanı’ndaki tescilli çınarlar. Zaten özellikle büyük olanı yani 6 metrelik çınarı, gövdesi ve önündeki yazı ile görmemek imkansız gibi.. Otoparktan çıkıp kalabalığa doğru yürüdüğünüzde karşınıza çıkacak ilk görülmesi gereken nokta.
Kınalıkar Bulanlar Konağı: ve Kınalıkar Köy Evi de diyebilirsiniz. Dizinin çekildiği ev
Cumalıkızık Köy Müzesi: Cumalıkızık tarihine yolculuk yapmak isteyenler için Pazartesi hariç her gün açık müze. Giriş ücretsiz.
Cumalıkızık Camii: Selçuklu mimarisine sahip camiinin bulunduğu yer galiba köyün tam meydanı oluyor. Camiinin 300 yıllık olduğu düşünülüyormuş. Hemen yanında da Zekiye Hatun Çeşmesi var.
Cumalıkızık Hamamı: Cumalıkıızk Camiisinin yanında yer alıyor.
Küpeli Ev: 350 yıllık evin adı eve hakim olan küpe çiçeği motifinden geliyor. Aynı zamanda Cumalıkızık köyündeki köyü yaşatma projelerinin yürütüldüğü UNESCO Derneği Proje Uygulama Evi. Cumalıkızık ve Bursa’daki yerel eşyaların itina ile toplanarak, bölge kültürünün yansıtıldığı ev 2010’dan bu yana müze olarak kullanılıyor.
Cin Aralığı: Çok ama çok dar olan sokağın efsanesi adında gizli. Kurtuluş Savaşı zamanında Türk askerinin buradan geçtiğini sokağın başından göremeyen düşmanlar kaybolduğunu düşündükleri askerler için böyle bir şey demişler.. Sokak çok dar gerisini bilmiyoruz. Ve her dar sokak gibi çok ilgi görüyor. Girişinde kuyruk oluyor desek yeridir.
Bu sokağı boş bulmak için girişinde pusuya yatmak gerekiyor. Net!